Over Sportpaleis Antwerpen
Het verhaal van het ontstaan, de moeilijke jaren en de heropleving van het Sportpaleis als muziek- en evenemententempel
Van wielerzesdaagses…
Op het eind van de jaren twintig en het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw droomden enkele idealisten van een indoorwielerpiste in Antwerpen. Het moest de grootste indoorpiste worden van Europa, met de grootste vrije dakoverspanning. Op 11 januari 1932 werd in Merksem de eerste steen gelegd van een “paleis” van 88 meter breed en 132 meter lang met een dak van 11.600 m2 zonder enige ondersteuning. Iets dergelijks was in de bouwwereld nooit eerder gepresteerd.
Het Sportpaleis werd op 11 september 1933 opgeleverd, precies 21 maanden na de eerstesteenlegging en na flink wat moeilijkheden met aannemers voor wie deze bouwopdracht duidelijk te hoog gegrepen was. Het gebouw zou vooral naam gaan maken met zijn succesvolle “Zesdaagses”, die werden verreden op de 250 meter lange en 8 meter brede houten wielerpiste. Van de allereerste editie in 1934 tot in 1983 (een poging voor een nieuwe start in 1987 leverde niet het gewenste resultaat op) maakten alle grote internationale wielergoden in het Sportpaleis hun opwachting: Ronsse, Kaers, Bruneel, Van Steenbergen, Ockers, “Poeske” Scherens, Willy “Rupske” Lauwers, Derksens, Van Looy, Pijnenburg, Schulte, Peters, Post, Merckx, Sercu, De Vlaeminck, Maertens, Pijnen, Clarck,… Ook andere sportieve manifestaties, zoals boks- en worstelmeetings, turnwedstrijden, basket, kunstschaatsen en ijshockey, konden op een zeer grote publieke belangstelling rekenen. Daarnaast vonden in het Sportpaleis tal van muziekuitvoeringen plaats. Zo was o.m. het Vlaams Nationaal Zangfeest vanaf 1934 in het Sportpaleis te gast.
Het gebouw kwam duchtig gehavend uit de tweede wereldoorlog. De V1- en V2-bombardementen door de Duitsers eisten een zware tol in Antwerpen. Ook op het Sportpaleis kwam een bom terecht, maar het tuig kwam niet tot ontploffing. Wel werden de inslagen geteld van ruim 220 granaten en obussen en ontelbare schrapnels en kogels. De wielerpiste bood een troosteloze aanblik en was zo goed als onbruikbaar.
… tot shows en concerten van internationale sterren
Bij de heropening van het Sportpaleis na de bevrijding werd noodgedwongen een nieuwe koers gekozen. Om de zware herstellingskosten aan het gebouw te kunnen betalen, volstond het geld dat binnenkwam via wielerwedstrijden en andere sportieve activiteiten niet langer. De uitbaters besloten daarom een veel bredere waaier aan grote spektakels met internationale vedetten en een grotere verscheidenheid aan attractieve shows aan te bieden. Precies deze veelzijdigheid werd het alomgewaardeerde kenmerk van het Sportpaleis. Op de affiche kwamen o.m. de Wiener Eisrevues (van 1947 tot 1973), amusement uit Amerika (The Harlem Globetrotters, de rolschaatsshow Skating Vanities, Holiday on Ice, Disney on Parade) en spektakelvoorstellingen uit Rusland (volksdansgezelschappen, choreografische ensembles, het koor en de dansgroep van het Sovjetleger, het Circus van Moskou), muziek van eigen bodem (de “klassieker” Vlaams Nationaal Zangfeest; Kazuno, later Nekka) en later ook optredens van grote namen uit de popwereld (o.m. Pink Floyd, The Rolling Stones, Eric Clapton, Alice Cooper, Supertramp, Tina Turner, Lionel Richie, Prince …). Op sportvlak waren er naast de Zesdaagses o.m. de vele bokswedstrijden in de jaren vijftig, het Wereldkampioenschap Wielrennen in 1969 en de Internationale Jumping van Antwerpen (die vanaf 1975 plaatsvond). In 1982 vond de eerste editie plaats van het prestigieuze ECC Tennistornooi.
Gestage neergang vanaf de jaren tachtig ondanks succesevents
City 7, organisator van het ECC Tennistornooi, gaf met zijn evenement een nieuw elan aan het op dat moment financieel noodlijdende Sportpaleis en besloot de evenementenhal van de toenmalige eigenaar, de familie De Winter, over te nemen. Met City 7 (nv Sportpaleis) als nieuwe eigenaar waaide er aanvankelijk een nieuwe wind door het Sportpaleis. Zo zagen de jaren tachtig het ontstaan van “klassiekers” als de Night of the Proms, het Diamond Awards Festival en The Golden Years. De Night of the Proms vond voor het eerst plaats in 1985 en was een initiatief van de studenten Jan Van Esbroeck en Jan Vereecke. Hun evenement werd in een mum van tijd een vaste waarde op de Sportpaleiskalender en in de agenda van heel wat muziekliefhebbers. Meer en meer organisatoren begonnen echter af te haken toen de zaken ook bij deze eigenaar niet langer naar behoren liepen. Ondanks herhaaldelijke steun van de overheid was het faillissement van de nv Sportpaleis in april 1996 onafwendbaar. Vrij snel klopten de curatoren bij de Night of the Proms-organisatoren aan om de uitbating van de evenementenhal gedurende een jaar over te nemen.
Nieuwe uitbating vanaf 1997
Het Sportpaleis werd in 1997 gekocht door het Antwerpse Provinciebestuur en de privépartner ASB, waarin ook de Night of the Proms-organisatie participeert. De Provincie Antwerpen werd eigenaar, voor de exploitatie werd de nv Antwerps Sportpaleis opgericht, met daarin de vennootschappen PSE-Belgium (van de Night of the Proms-organisatoren Jan Van Esbroeck en Jan Vereecke; tevens bestuurders van de nieuwe nv Antwerps Sportpaleis), Ahoy Rotterdam, On the Rox (rond TW-organisator Herman Schueremans) en MOJO (een Nederlandse collega van Schueremans). Vrij snel kreeg de “Oude Dame” – zoals Antwerpenaren het Sportpaleis wel eens durven te noemen – een grondige facelift. Het gebouw werd aan de veiligheidsnormen aangepast, kreeg in 1999 een nieuwe voorbouw en betere ontvangstfaciliteiten en in 2005 een permanent Hospitality Center voor vipactiviteiten. Met de ombouw van het bekende groene dak naar een blauwgetint energiedak kreeg het gebouw in 2010 een compleet nieuwe buitenaanblik.
Maar ook binnen werd verder werk gemaakt van de verbetering van de veiligheid en het comfort, zodat het Sportpaleis, meer dan tachtig jaar na de opening, jonger en frisser oogt dan ooit. In de zomer van 2011 werd een nieuw balkon gebouwd. In de zomer van 2012 werd de mobiele koptribune vervangen door een vaste betonnen structuur. De binnenrenovatie werd in de zomer van 2013 afgerond met de afbraak van de laatste stukken van de wielerpiste en de vervanging van de zijtribunes door betonconstructies. Ook de voorzieningen voor bezoekers met een beperking werden flink uitgebreid. Sindsdien genieten publiek, organisatoren en artiesten van het grootste comfort en de allerbeste faciliteiten. Tegelijk is de maximale capaciteit verhoogd van 18.400 (juni 2011) over 19.151 (september 2011) en 20.702 (september 2012) tot 23.001 personen (september 2013).
Van Sportpaleis naar be•at
Het Sportpaleis is vandaag de grootste en populairste evenementenhal van het land en een begrip tot ver buiten de landsgrenzen. De zaal maakt deel uit van de groep be•at, die ontstond na de overnames van Trixxo Arena en Congrestheater (nu Trixxo Theater) in Hasselt (januari 2012), Vorst Nationaal in Brussel (oktober 2013) en Stadsschouwburg Antwerpen en Capitole Gent (januari 2014).
Dankzij de dynamiek van de uitbaters werden het Sportpaleis en be•at gevestigde waarden in het evenementenlandschap. De uitbaters wierpen zich op als een betrouwbare partner die met organisatoren meedenkt en op alle vlak een uitstekende service biedt. Een aanpak die loont. Vandaag is het Antwerps Sportpaleis een begrip en komt de zaal tot ver buiten de landsgrenzen op een positieve manier in het nieuws.
Het boek ‘Sportpaleis Antwerpen’ van Jos Sels werd als bron gebruikt voor de historische info over de beginjaren.
